www.eprace.edu.pl » franchising » Franchising w Polsce » Rozwój franchisingu w okresie transformacji

Rozwój franchisingu w okresie transformacji

Franchising jest atrakcyjną formą z punktu widzenia przekształceń własnościowych w polskim systemie dystrybucji towarów i usług. Franchising stwarza mechanizmy stymulujące i wspomagające ofertę towarową i usługową. Ma wiele cech, które w polskich warunkach budującej się gospodarki, przy nie zawsze wystarczających umiejętnościach kierowniczych, mogą być atrakcyjne dla f-dawców, jak i dla f-biorców.

Ważną rolę w kształtowaniu odpowiednich warunków dla rozwoju systemów franchisingowych w Polsce może odegrać reaktywujące się obecnie Stowarzyszenie Franchisingu. Podobnie, jak inne tego typu organizacje powinno ono pełnić rolę adwokata wspierającego środowisko franchisingowe, a także tworzyć swoisty lobbing na rzecz zmian legislacyjnych. Pierwszym posunięciem powinno być przygotowanie polskiej wersji kodeksu etyki franchisingu oraz wzorcowej, standardowej umowy franchisingu.

Biorąc pod uwagę perspektywę włączenia Polski w strukturę Wspólnego rynku należy przeanalizować dotychczasową praktykę orzeczniczą i legislacyjną Unii w kwestii porozumień franchisingowych uwzględniając jednak zachodzące tam zmiany i ich kierunek. W moim przekonaniu nie ma żadnych, znaczących przesłanek do budowania rygorystycznego systemu ochrony polskiego rynku i polskich przedsiębiorstw działających w ramach systemów franchisingowych. Istnieje potrzeba wzmacniania pozycji konkurencyjnej polskich przedsiębiorstw. Może się to stać za sprawą rozwoju rodzimych systemów.

Wchodzące 86 na polski rynek przedsiębiorstwa zachodnie z sukcesem rozpowszechniają systemy franchisingowe, m.in. również dzięki skutecznym i sprawdzonym metodom działania na własnych rynkach, które powielają w warunkach polskich. Proces ten jest jednak, mimo widocznego zainteresowania, wciąż w stadium początkowym. Tymczasem wielu drobnych kupców, małych firm handlowych i usługowych wciąż poszukuje swojego wejścia na polski rynek, na którym dominuje sprawny i kompetentny zachodni kapitał.

Zdaniem Jolanty Kramarz, prezesa Polskiego Stowarzyszenia Franchisingowego. Na początku 1997 r. w Polsce działało zaledwie 10 sieci w systemie franchisingowym. Jak wynika ze wstępnego rozeznania Instytutu Rynku Wewnętrznego i Konsumpcji, dużo więcej sieci działa na pograniczu licencji i franchisingu, mając cechy jednego i drugiego systemu. Wiele firm uznających się za franchisingowe stosuje klasyczną umowę licencyjną. Wśród znawców formuły franchisingowej oceniających zalety i wady obydwu systemów część preferuje powiązania licencyjne, wskazując na takie korzyści, wymóg mniejszego wkładu finansowego i mniejsze ograniczenia inwencji biorcy.

Biorąc pod uwagę większość uwarunkowań rozwoju systemów franchisingowych, można uznać, że rozwój ten będzie zależał m.in. od:

W obecnej sytuacji gospodarczej w Polsce działa już kilkanaście sieci franchisingowych. Głównie są to firmy zagraniczne np. McDonald’s, REMA 1000. Także niektóre polskie przedsiębiorstwa realizują strategię ekspansji funkcjonując jako firmy macierzyste np. firma cukiernicza Blikle, sprzedająca kawę Pożegnanie z Afryką. Większość przedsiębiorstwa z powodu nieznajomości zasad franchisingu nie bierze pod uwagę możliwości rozwoju swojej firmy z wykorzystaniem tej formy.

Chcąc odpowiedzieć na pytanie, jakie powinny być spełnione warunki, aby rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej na zasadach franchisingu, należy zacząć od polityki gospodarczej kraju oraz stabilizacji kraju. Czynniki te są niezwykle ważne dla rozwoju przedsiębiorczości. Rozwojowi franchisingu powinna sprzyjać polityka realizowana przez rząd.

W programie87 gospodarczym należałoby uwzględniać preferencje i czynniki przyspieszające rozwój przedsiębiorstw o określonym charakterze w niektórych branżach lub gałęziach. Istotne znaczenie mają uregulowania prawne. Za podstawę uznaje się Systemową regulację dla franchisingu przyjętą przez EWG. W niej też znajdują się uregulowania niektórych warunków zawierania, uzupełniania, dokonywania zmian oraz rozwiązywania umów franchisingowych. Akty prawne powinny mieć na celu ochronę obu stron przed możliwościami nadużyć ze strony partnera.

Szczególnie ważne z punktu widzenia zagranicznych firm macierzystych są uregulowania prawne dotyczące ochrony, którą objęte są znaki towarowe i usługowe, prawa autorskie, know-how, informacje poufne, wzory użytkowe i wynalazki. Niedoskonałość tych rozwiązań może stać się podstawową barierą napływu ofert franchisingowych. Firma macierzysta musi mieć pewność co do ochrony jej własności intelektualnej.

Ważne są także rozwiązania chroniące przed niewłaściwym wykorzystaniem know-how i nieuczciwą konkurencją. Należałoby zatem przeanalizować ustawę antymonopolową pod kątem zastosowania jej do franchisingu. Niektóre kategorie spotykane w umowach farnchisingowych mogą w pewnych okolicznościach zostać wyłączone pod ustawy antymonopolowej (np. klauzule dotyczące ochrony praw terytorialnych, ograniczenia użytkownika do prowadzenia działalności w określonych lokalach, zobowiązanie do nie sprzedawania dóbr konkurencyjnych itp.).

Jednym z najważniejszych czynników stymulujących rozwój przedsiębiorczości i franchisingu jest system podatkowy. Powinien to być element całego przemyślanego systemu promocji małych przedsiębiorstw, uwzględniający m.in. ulgi inwestycyjne w podatku dochodowym, okresowe zwolnienia od podatków przedsiębiorstw rozwijających. Uregulowania prawne są jedynie punktem wyjścia do programu promowania franchisingu jako wspierania działalności założycielskiej. W ramach rozwiązań decydujące znaczenie ma dostępność pomocy finansowej dla osób pragnących założyć przedsiębiorstwo.

Mogą tu być wykorzystane:

Dużą rolę w rozwoju franchisingu odgrywają banki. Te, których celem jest wspieranie przedsiębiorczości powinny wdrożyć specjalny program finansowania użytkowników franchisingu. Uznanie franchisingu za bezpieczniejszy sposób tworzenia nowych przedsiębiorstw przez wdrażanie sprawdzonej koncepcji funkcjonowania firmy oraz opieka firmy macierzystej zwiększają szansę na osiągnięcie zysków dostatecznie wysokich, aby spłacić kredyty.

Firmy macierzyste powinny wykazać elastyczność przygotowując dla polskich użytkowników specjalne pakiety francisingowe, uwzględniające ich możliwości finansowe. W promocji systemu franchisingowego niebagatelne znaczenie mają czynniki organizacyjne. Zasadniczą rolę należałoby przypisać przepływom informacji, rozpowszechnianiu i przybliżaniu franchisingu szerokim rzeszom zainteresowanych. W przyszłości możliwa jest organizacja targów franchisingowych, podczas których następowałaby wymiana informacji na temat warunków kontraktów franchisingowych oraz możliwości rozwoju sieci poszczególnych firm macierzystych, a także rozpoznanie rynku w tej dziedzinie.88

Niewątpliwie franchising nie rozwiąże problemów niewłaściwej struktury polskiej gospodarki. Może on jednak być w ograniczonym zakresie jedną z dróg tworzenia małych przedsiębiorstw oraz ich rozwoju, drogą mającą wspomniane wyżej zalety, ale nie pozbawioną zagrożeń.



komentarze

Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.